Druif in de Kijker - Pinot Noir

Pinot is dé rode variëteit bij uitstek in het cool climate spectrum. Veeleisend en meedogenloos voor de wijnmaker, delicaat en onvoorspelbaar, maar ook in staat om op magistrale wijze de essentie van omgeving en terroir te capteren in wijn. Duik in ons Pinot Noir assortiment dankzij onze Zomerse Pinot Noir proefbox of de Pinot met Power proefbox!

Tip: zin om Pinot Noir te proeven met zicht op de wijnranken van Valke Vleug? Kom op 9 november naar Pinot Boire!

Een beetje geschiedenis

Pinot is een oerdruif. Samen met Gouais Blanc en Savagnin bracht ze zowat alle kwaliteitsrassen voort. Van Chenin Blanc, over Chardonnay, tot Cabernet Sauvignon en Merlot. De wonderbaarlijk veelzijdige en diverse wijnwereld die we vandaag kennen, hebben we dus te danken aan Pinot. Un tout grand merci!

Hoewel de druif waarschijnlijk meer dan 2.000 jaar oud is, dateert de eerste vermelding onder de naam Pinot Noir van het jaar 1375. De graaf Philippe le Hardi vraagt er in een brief om 2.500 liter Pinot Noir naar Brugge te sturen in voorbereiding van zijn diplomatische trip naar onze contreien. Vlaanderen en Bourgogne hebben een rijke historiek. Wie de Bourgondiers van Bart van Loo las, weet van onze symbiose en dat geldt ook voor de wijn. Tot op de dag van vandaag bevinden de mooiste kelders met Bourgognewijnen zich in ons land. Je moet ze enkel weten te vinden.

Er doen twee verhalen de ronde over de afkomst van de naam 'Pinot'. De eerste hypothese is dat het afkomstig is van Pignola of Pin, omdat de trossen op dennenappels lijken. Zijn geschiedenis zou ook mogelijks beginnen in Pignols, een stadje in de Puy-de-Dôme waar de geboorteplaats van Pinot zou zijn.

Pinot is gepropageerd door vegetatieve reproductie gedurende vele eeuwen. De variëteit heeft dus veel tijd gekregen om te muteren en te evolueren. Daarom zijn er van deze druivensoort meer dan 1.000 klonen te vinden. Er is tot op heden geen evidentie dat Pinot Noir meer vatbaar is voor mutatie, hoewel dit vaak geponeerd wordt. De Pinot familie heeft zeer gelijkaardig DNA waarbij Pinot Blanc, Pinot Gris en consoorten spontane kleurmutaties zijn van de blauwe variant.

Moraal van het verhaal is dat er enorm veel klonen bestaan van Pinot, en onder de Pinot-nerds is dat geweten. Kloon 777 vergelijken met 114, of kiezen voor Sélection Massale, het aanplanten van verschillende klonen door elkaar: onder de échte liefhebbers zijn dat interessante discussies.

De ideale omstandigheden

Pinot heeft een prille groeicyclus en wordt daardoor blootgesteld aan voorjaarsvorst en misbloei. De druif heeft veelal kleine trossen, is erg moeilijk te telen en is zeer vatbaar voor (valse) meeldauw en botrytis.

Pinot houdt van koele regio’s die niet té nat zijn en waar een stabiel klimaat in het najaar de regel is. Zet hem op té koele plaatsen, dan wordt hij niet voldoende rijp met groene, vegetale wijnen als gevolg. Zet zijn kruin in de volle zon, dan mag je je verwachten aan confituur-aroma’s waar je haast ongemakkelijk van wordt. Meestal is het koele spectrum wat wisselvallig waardoor elk jaar anders is. Wijnmakers die elk jaar omarmen zoals het komt en zich eraan aanpassen, geven de beste resultaten.

Proeven

Pinots zijn medium bodied en fruitige wijnen met dartel rood fruit zoals aardbei, kers, framboos en veenbes. Ze zijn veelal laag in tannines dankzij de dunne schil, en ietwat hoger in zuren. Met wat ouderdom vinden we ook sous-bois, champignons en truffelaroma’s. Samen met een bescheiden alcoholgehalte en bakken fraîcheur is dit een van de meest sexy druiven die de wijnwereld heeft voortgebracht.

Vinificatie

De betere exemplaren volgen vaak een vrij gelijkaardig vinificatieproces. Fenolisch rijpe druiven worden manueel geoogst, op basis van rijpheid en gewenst profiel wordt gekozen voor (gedeeltelijk) ontstelen. Na een korte maceratie start de fermentatie meestal spontaan en blijft de wijn gedurende een drietal weken rusten op de schil. Na het persen gaat de wijn eiken barriques in voor een opvoeding van een tiental maanden. Doorgaans wordt hierbij gekozen voor een mix van oud en nieuw vat.

Waar vinden we ze terug?

Pinot komen we over heel de wereld tegen. Zowat elke gedreven wijnmaker in een koel klimaat probeert het beest der druiven te temmen. Soms met groot succes, soms nauwelijks te drinken. Wanneer ze groots is, is ze ongenaakbaar. De koningin van souplesse, complexiteit, diepgang en ingetogen kracht. Wijnjournalisten spreken wel eens over de “Iron fist in a velvet glove” of “The tale of a peacock”.

Onze selectie

We beginnen in Bourgogne, de bakermat én nog steeds de referentie voor Pinot in al zijn grandeur met de Côte d’Or als epicentrum. In Morey-Saint-Denis vinden we Michel Magnien, een van de weinige domeinen die biodynamisch werken. Gebottelde schoonheid! Een beetje verder is Edouard Delaunay aan een sterke opmars bezig. Lees alles over dit domein én de vele internationale prijzen van de laatste jaren hier.

Wat zuidelijker in de Mâconnais en de Côte Chalonnaise vind je mooie alternatieven. In Bourgogne swingen de prijzen helaas soms de pan uit, maar hier vind je echt waar voor je geld. Mouton, Charton en Cordier zijn heerlijke domeinen, elk met een eigen verhaal.

In Limoux heeft de familie Delaunay zich aan een zuidelijk Bourgogne-avontuur gewaagd. Op de hellingen van de Pyreneeën streven ze er naar gebalanceerde Pinots op Domaine de la Métairie d’Alon.

Champagne wordt snel over het hoofd gezien maar Pinot Noir is er de ruggengraat van menig Grand Cru bubbel. Domaine Henri Giraud, gelegen in het Grand Cru dorpje Aÿ, heeft een hart voor Pinot Noir. De MV reeks heeft ongeveer 80% Pinot Noir en het paradepaard Argonne zit aan 90%. De Hommage is met zijn 100% Pinot Noir letterlijk een waar eerbetoon aan de nobele druif.

In Duitsland is de Ahr onnavolgbaar. Met Deutzerhof hebben we 1 van de 6 Grösses Gewachs in onze rangen met grootse Pinot Noir in hun aanbod. De Eck is een van de steilste en meest marginale wijngaarden in de regio. Hij zorgt voor een samenspel van power en elegantie. Onlangs werd deze regio geteisterd door overstromingen en zijn heel wat wijndomeinen hun bezittingen, inclusief de wijn die in de kelders lag te rijpen kwijt. De regio zal vele jaren nodig hebben om te recupereren van dit onheil.

Dat we van Duitse Spätburgunder houden blijkt duidelijk uit onze portfolio. In de Rheingau werken we met Kaufmann, in Pfalz met Stefan Meyer, in Baden met Martin Wassmer, in de Mittelrhein met Sturm en in Württemberg met Dautel. Stuk voor stuk aanraders.

Steken we de plas over naar de Verenigde Staten, dan komen we in het koninkrijk van Oregon. Hoewel er in California ook meesterlijke Pinot Noir wordt gemaakt is Oregon het Pinot-centrum van Amerika. Met Cristom in de Willamette Valley hebben we een onvervalst raspaard in de rangen. Dit is het meest gelauwerde Pinot-domein van Noord-Amerika. Fluwelen tannines gaan wonderbaarlijk samen met intense fruitdefinitie en een magnifieke afdronk.

In Canada moeten we naar het Oosten. In Ontario is Ontario Lake de weldoener van dienst. Het grote effect van dit meer op de omgeving, maakt dat deze koude regio topwijnen kan maken. Zo worden de temperaturen er wat milder, en de winters zachter. Norman Hardie is er de koning te rijk. Hij produceert de meest elegante en frivole Pinot Noir die we in jaren dronken. De nieuwe jaargangen zijn net binnen, en geloof ons vrij als we zeggen dat je dit écht geproefd moet hebben.

We reizen verder naar onze Antipoden in Oceanië. In Australië zijn er immers wat koelere regio’s, normaliter dicht tegen de verkoelende oceaan. In het Westen, in Denmark zijn de omstandigheden perfect. Apricus Hill streeft dan ook niet voor niets naar het beste. De hoofdprijs in het betere Pinot-werk wordt weggekaapt door Nieuw-Zeeland. Hier heersen perfecte condities voor het rijpen van de druif der druiven. Je vindt er Pinot in al zijn schakeringen, van dens en diep tot speels en fruitig. In Martinborough op het Noordelijk eiland is Grava een absolute aanrader. Op het zuidelijke eiland, in Marlborough scheert FROMM al jaren hoge toppen. Ook het grotere, maar nog steeds familiaal gerunde Spy Valley biedt een Pinot Noir aan, aan een niet te kloppen prijs/kwaliteit verhouding.

We eindigen in ons eigen Belgenland. Het klimaat is er perfect voor sparkling en bepaalde microklimaten zijn uitzonderlijk goed om stil rood te maken. In mousserend denken we aan Bacquaert Brut van Entre-Deux-Monts uit Heuvelland en de Stuyvenberger Brut van het gelijknamige domein in het Pajottenland die Pinot Noir in kleine hoeveelheden gebruiken om structuur te geven aan de fles. Het zijn toonbeelden van finesse en drinkplezier. Ze doen ons luidop denken aan de betere Champagnes, en daar mogen we trots op zijn.

De wereld zit nog vol regio’s en landen die de moeite waard zijn, denk aan Zwitserland, Jura, Alto Adige, Chili enz. Onze zoektocht gaat alvast door.

Check ons volledige assortiment Pinot Noir hier.

Food pairing

Ik kan een eindeloze opsomming geven van gerechten die het goed doen bij Pinot Noir. Denk aan gegrild rundsvlees, gevogelte, boschampignons, Bourgondische kazen of rijkelijke charcuterieschotels. Langs de andere kant kunnen ook wild en stoofpotten een match zijn. Een top Pinot Noir vergt echter aandacht en contemplatie. De ene Pinot Noir is de andere niet. Bezint eer ge begint en focus. Stel allereerst de zintuigen op scherp vooraleer de food de fun wegneemt.